هلاری
1- بازيكنان به دو گروه تقسيم ميشوند.
2- برای خود سرگروه انتخاب می کنند و به سرگروه ماتوكان ميگويند.
3- سرگروهها يارهاي خود را به طور مساوي انتخاب ميكنند.
4- براي انتخاب يار، افراد دو نفر – دو نفر با همديگر به كنار رفته و براي خود نامي انتخاب ميكنند.
- مثلاً يكي شتر و يكي گاو، بعد پيش ماتوكان آمده و ميگويند:" گرگري گاو ميخري يا شتر؟ "
5- ماتوكان هر كدام را انتخاب كرد، آن فرد يار او ميشود.
6- دو دايره در قسمت ميدان بازي به فاصله تقريباً ۱۰۰ متر كشيده می شود.
7- يارهاي يک گروه كه شروع كنندهبازي هستند، داخل دايره قرار می گیرند.
8- گروه ديگر در خارج از دایره در درون میدان می مانند. (ميدان به صورت محل مبدأ و مقصد بازي “كلات” ميگويند، كه همان دژ است.)
9- بعد از تعيين نوبت بازي ابتدا يكي از افراد گروه داخل ميدان، توپ را به دست گرفته و براي گروه داخل دايره مياندازد و هر فرد در نوبت بازي حق يک بار زدن را دارند.
10- اگر دستک به توپ نخورد sup – سوختن- ميگويند. هر كس كه سوخت، بايد داخل دايره منتظر زدن فرد بعدي باشد، تا در فرصت مناسب كه يكي از ياران توپ را زد و به فاصله دورتري انداخت، بتواند به كلات فرار كند.
11- اگر توپ به فاصله خيلي دور بيافتد، ميتواند برود و برگردد. اگر اين كار را انجام دهد، باز امتياز زدن توپ را خواهد داشت.
12- در هلاری اگر توپ را حريف در هوا بگيرد يک امتياز است و به آن hal ميگويند.
13- اگر گروه شروعكننده امتياز داشته باشد، ميتواند امتياز را پاياپاي كند و گرنه بايد بازي را به حريف مقابل واگذار كرده و خود و يارانش بيرون دايره در ميدان براي گرفتن توپ بروند.
- دستک چوب برای زدن توپ.